Sanskrit subhashitam

🖌सुभाषित-विज्ञानम् - 5📚

📝छायामन्यस्य कुर्वन्ति 📖

मूलम्- 

छायामन्यस्य कुर्वन्ति तिष्ठन्ति स्वयमातपे । 

फलान्यपि परार्थाय वृक्षाः सत्पुरुषा इव ॥

पदविभागः- 

छायाम् अन्यस्य कुर्वन्ति तिष्ठन्ति स्वयम् आतपे। फलानि अपि परार्थाय वृक्षाः सत्पुरुषा इव ॥

अन्वयः- 

अन्यस्य छायाम् कुर्वन्ति। स्वयम् आतपे तिष्ठन्ति । फलानि अपि परार्थाय (यच्छन्ति)। वृक्षाः सत्पुरुषा इव (वर्तन्ते) ॥

प्रतिपदार्थः- 

वृक्षाः = पादपाः  ; Trees 

अन्यस्य = इतरस्य  ; for others

छायाम् कुर्वन्ति = आतपाद् रक्षणस्थानं कल्पयन्ति  ; shade (they) do

स्वयम् = आत्मना  ; themselves

आतपे = सूर्यप्रकाशे  ; in heat, under Sun

तिष्ठन्ति = स्थिताः सन्ति  ; (They) stand

फलानि = वृक्षजातानि खाद्यानि  ; fruits

अपि = अपि  ; also

परार्थाय = इतरेभ्यः  ; for others 

सत्पुरुषाः = सज्जनाः  ; Noble persons 

इव = वत्  ; like, same as

तात्पर्यम्- 

जनेभ्यः आतपात् छायां ददति। स्वयं च आतपे तिष्ठन्ति। फलानि अपि अन्येभ्यः यच्छन्ति। वृक्षाः (आचरणे) च सत्पुरुषसमानाः।

Trees, like Noble persons, provide shade to others but themselves stand in the heat of the Sun. They provide their fruits for the benefit of others.

प्रश्नाः- 

1. छायां के कुर्वन्ति? 

2. स्वयं कुत्र तिष्ठन्ति?

3. फलानि किं कुर्वन्ति?

4. 'फलान्यपि' इत्यत्र सन्धिः विभज्यताम्।

5. 'परार्थाय' इत्यत्र चतुर्थीविभक्तिः कथम्?

6. वृक्षाः ------ इव। (रिक्तस्थानं पूरयत)।✅  गणान्तरात्।