taittirIyopanishhad 1.9 - 10:
यच्छन्दसामृषभो विश्वरूपः । छन्दोभ्योऽध्यमृतात् संबभूव । स मेन्द्रो मेधया स्पृणोतु । अमृतस्य देव धारणो भूयासम् । शरीरं मे विचर्षणम् । जिह्वा मे मधुमत्तमा । कर्णाभ्यां भूरि विश्रुवम् । ब्रह्मणः कोशोऽसि मेधया पिहितः । श्रुतं मे गोपाय ॥१.९॥
" May indra i.e., The Supreme God vishhNu(parameshvara), the Lord of the vedas, who has infinite forms and who is revealed by the eternal vedas strengthen my intellect. May I become the holder of eternal vedas, may I have good disciples, may my tongue speak sweet, may I hear the vedas profusely. O brahman! You are the repository of the vedas, you are enveloped with all knowledge. Preserve my knowledge of the vedas. "
Here, the Supreme God is described as a repository of the veda and all knowledge. He is appealed to as the preserver of our knowledge:
विद्याभ्यासिनः मेधाप्राप्त्यर्थं काञ्चन विद्यामाह (राघवेन्द्र खाण्डार्थ)
इन्द्रः – परमेश्वरः छन्दसां ऋषभः अधिपतिः विश्वरूपः पूर्णविग्रहस्वरूपः नानारूपः इति वा अमृतात् अमृतेभ्यः नित्येभ्यः अधिसम्बभूव अधिकतया सुव्यक्तः स्पृणोति – बलयतु अमृतस्य नित्यस्य वेदस्य विचर्षणं विशिष्टाः चर्षणय प्रजाः यस्य तत् विशिष्टशिष्यप्रजायुक्तं भूयात् मधुमती सुखसाधनभगवद्बोधक वेदोच्चारणवती ।
This shruti passage is commented upon in the karmanirNaya TIkA:
व्याख्याता एषा श्रुतिः कर्मनिर्णयटीकायाम्
आवहन्ती वितन्वाना । कुर्वाणा चीरमात्मनः । वासांसि मम गावश्च । अन्नपाने च सर्वदा । ततो मे श्रियमावह । लोमशां पशुभिः सह स्वाहा ॥१.१०॥
" O Supreme Lord designated as svAhA! You who provide all prosperity to all living beings, extend the same all along, you who provide food, water and clothing to me, please give me wealth and cattle, the wealth represented by Goddess laxmI with Her four matted hairs(chatushhkapardA). "
Here a prayer to the Supreme lord is offerred appealing to provide prosperity, food, clothing and wealth. The Goddess laxmI is referred to here as decorated with matted hair:
(१) आत्मनः जीवजातस्य चीरं चिरं सर्वभोगानावहन्ती
(२) स्वाहा सुष्ठु आहूयते वेदैः प्रतिपाद्यते इति स्वाहेत्युक्तः गोविन्दः लोमशाम् बहुकेशवतीम् सुशिखण्डाम् चतुष्कपर्दा युवतिरिति श्रुतेः चतुःशिखाण्डेति श्रुत्यन्तराच्च । (राघवेन्द्र खाण्डार्थ)
From the book The Principle Upanishhads by K.T. Pandurangi
No comments:
Post a Comment