Temple niyama - Sanskrit essay

*स्वर्वाणीप्रकाशः*

 (वाट्साप्प् सदः)

🌷रविवासरः (24-12-17) षष्ठी🌹

✍प्रस्तावविषयः-- मन्दिरनियमाः💐

(मन्दिरे कथं भवितव्यं भक्तजनैः इति)

मन्दिराणि भक्तिमार्गेण जनेभ्य आध्यात्मिकोन्नतिं यच्छन्ति। देवालयैः विविधदेवताः पूज्यन्ते।यद्यपि आचारकालदेशानुसारं मन्दिरनियमेषु भिन्नतां द्रष्टुं शक्नुमः तथापि सनातननियमान् अपि द्रष्टुं शक्नुमः। देवशरीरस्य स्थूलरूपमस्ति मन्दिरम्। 

 

*इदं शरीरं कौन्तेय क्षेत्रमित्यभिधीयते। *

इति गीतायाम्। 

*गर्भगृहं शिरप्रोक्तः*

*अन्तरालं मुखं तथा*

*‌सुखासनं गलश्चैव*

*बाहुश्चैवार्धमण्डपम्*

*महामण्डपं कुक्षि: स्यात्*

*प्राकारं जानुजघयोः*

*गोपुरं देवपादः स्यात्*

*यद्येते लक्षणं शुभम्*

(क्षेत्रचैतन्यरहस्यम् )

एवं सम्पूर्णमन्दिरं देवमयम् अस्ति इति भावनया एव मन्दिरं गच्छेम। 

सत्त्वरजतमोगुणानुसारं मन्दिराणि तथा आचाराः भिन्नाः दृश्यन्ते तथापि 

केचन मन्दिरनियमान् पश्यामः 

~ मनसा वाचा कर्मणा च शौचं भवेत्। 

~ स्नानं विना मन्दिरगमनं न कुर्यात् । 

~ मन्दिरे निरर्थकभाषणं न भवेत् केवलं भगवतः मन्त्रजपमेव कुर्यात्। 

~ मन्दिरस्य शुचित्वपालनम् भक्तानां कर्त्तव्यम् अस्ति। 

~ रिक्तहस्तेन मन्दिरं न गच्छामः। पुष्पं वा फलं वा तैलं वा धनं वा यत्किमपि योग्यवस्तूनि नयामः। 

~ वस्तूनां समर्पणं भक्त्या भवेत्। 

~ देवदर्शनं सम्यक् कुर्युः अन्येषाम् अपि सुलभदर्शनार्थं सौकर्य्यं कल्पयेत् । 

~ यथाविधिः प्रदक्षिणं नमस्कारान् च कुर्मः। 

~ उचितस्थाने किञ्चित् कालम् उपविश्य जपेत् अपि ध्यायेत्। 

~ यथाशक्तिः दक्षिणां दत्त्वा प्रसादं स्वीकुर्यात्। 

~ बलिपीठेषु स्पर्शनं कदापि मास्तु। 

~ निषिद्धवस्तूनि न नयामः। 

~ अज्ञात्वा अन्यं वा दृष्ट्वा वा मन्दिरे किमपि आचरणं न कुर्यात्। 

~ क्षेत्रकार्यक्रमेषु यावत् शक्यं तावत् भागं स्वीकुर्यात्। 

~ मन्दिरदर्शनविधिम् अनुगुणं दर्शनं कुर्मः नोचेत् मुख्यदेवं नमस्कृत्य उपदेवान् नमामः। 

~ नित्यं मन्दिरदर्शनं कुर्मः। 

एवं प्रकारेण चित्तशुद्धिं प्रप्य आचरणेन धार्मिकजीवनं कुर्मः।।

🙏🙏🙏

~ सुनीश् नम्बूतिरि