Atalaloka varnanam Sanskrit poem

🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷

।।अतललोकवर्णनम् ।।

🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷

जम्बुद्वीपे च वर्तन्ते सुन्दरास्सप्तपर्वताः ।

जानन्तु तांश्च सर्वान्वै बोधयामि पुनस्तथा ।।१।।

हिमावान् हेमकूटश्च मेरुश्च निषधस्तथा ।

नीलश्श्वेतस्तथैवं च शृङ्गवानपि पर्वतः ।।२।।

सप्तद्वीपाश्च वर्तन्ते सप्ताब्धिभिस्तु चावृता ।

वर्णयामि च नामानि धैर्येण हि पठन्तु वै ।।३।।

जम्बूद्वीपः कुशद्वीपः शाकः क्रौञ्चस्तथैव च ।

गोमेदश्शाल्मलिश्चैव पुष्करो हि शुभस्तथा ।।४।।

पुण्या भूमिरस्माकं वै पवित्रास्सप्तसागराः ।

सप्तद्वीपैरपेक्षायां द्विगुणिताश्च सागराः ।।५।।

क्षारो दुग्धं सुरा चैव दधिः घृतं च वै यथा ।

स्वादुजलेन युक्तो हि वै क्षीरसागरस्तथा ।।६।।

सप्तलोकास्सदा ज्ञेयाः भूर्भुवस्स्वस्तथा ।

महो जनस्तपो लोकस्सत्यलोको विशिष्यते ।।७।।

सप्तपाताललोकास्सन्ति च नरपुङ्गवाः ।

एते भूविवराश्चैव स्वर्गादपि वरोत्तमाः ।। ८।।

अतलं वितलं ज्ञेयं सुतलं च तलातलम् ।

महातलं च पातालं रसातलं च सुन्दरम् ।।९।।

दैत्याश्च दानवा नागा निवसन्ति च तलेषु वै ।

कामभोगैस्तथैश्वर्यैः सुसमृद्धा हि सर्वदा ।।१०।।

तलावस्थानमेवञ्च दससहस्रयोजनम् ।

प्रत्येकं विस्तृतं चैव धनधान्यसमन्वितम् ।।११।।

पुर्यो विनिर्मिता यत्र मायाविना मयेन च ।

नानामणिप्रवरैश्च भवनानि गृहाणि च ।।१२।।

कुसुमफलयुक्तानि वै उद्यानानि सन्ति हि ।

सुशोभितेषु वृक्षेषु निवसन्ति शुकादयः ।।१३।।

विहङ्गमजलाशया अमलजलपूरिताः ।

प्रमुदिताश्च सर्वे तं दृष्ट्वा मायाविनोदिनः ।।१४।।

नानापानं च कुर्वन्ति दिव्यौषधरसायनम् ।

तान्प्राणिनश्च दैत्यान्वै जराव्याधिर्न बाधते ।।१५।।

प्रकाशो नास्ति सूर्यस्य मणयस्सन्ति केवलम् ।

नागमणिप्रकाशेन सर्वं तमो विनश्यति ।।१६।।

मयदानवपुत्रो वै अथातले बलो यथा ।

षण्णवतिप्रकारेण मायाः रचितवान् सः ।।१७।।

सुन्दराः पुरुषाश्चात्र सुन्दर्यो योषितश्शुभाः ।

तद् हाटकरसं पीत्वा हि मदान्धाश्च भवन्ति ते ।।१८।।

अहं सिद्धश्च भोगी वै अहमीश्वर एव च ।

प्रलपन्ति तु चेत्थं हि मायाविनः परस्परम् ।।१९।।

मृत्युं करोति तेषां तु विष्णुचक्रसुदर्शनम् ।

आप्नुवन्ति च ते मोक्षं विष्णुलोकं च यान्ति हि ।।२०।।

शास्त्रेषु वर्णनं चास्य विस्तृतं लिखितं यथा ।

संक्षेपेण शिवान्या वै अतलं वर्णितं तथा ।।२१।।

  ( अनुष्टुप् छन्दः ) 

डा. शिवानी शर्मा, जयन्तीपुरम्, हरियाणा ।