षष्ठी-विभक्ति नियम
(तुल्यार्थैरतुलोपमाभ्यां तृतीयान्यतरस्याम्)
तुल्यवाची शब्दों व (चतुर्थी चाशिष्यायुष्यमद्रभद्रकुशलसुखार्थहितै:)आशीर्वाद सूचक शब्दों के योग में जो शब्द उनमें षष्ठी विभक्ति होती है। इन शब्दों में विकल्प से क्रमशः तृतीया व चतुर्थी विभक्ति होती है।
उदाहरण--रामस्य रामेण वा तुल्यः कः अपि न अस्ति। यहां तुल्य शब्द के योग में राम शब्द में षष्ठी विभक्ति हुई।
इसी प्रकार--२) कृष्णस्य सदृशं मनुष्यम् आनय।
कृष्ण के समान मनुष्य को लाओ।
३) सर्वे छात्राः अत्र भवतः तुल्याः न सन्ति।
सभी छात्र आपके जैसे नहीं हैं।
४) अस्य समं पुस्तकं तत्र आसीत्।
इसके जैसी पुस्तक वहां थी।
५) दयानन्दस्य समः दयानन्दः एव आसीत्।
दयानन्द के जैसा दयानन्द ही था।
६) तव कुशलं भूयात् ।
तुम्हारा कुशल होवे।
७) शिष्यस्य आयुष्यं भूयात् ।
शिष्य का दीर्घायु होवे।
८) पितुः शं भूयात् ।
पिता का सुख होवे ।
९) भ्रातुः भद्रं भूयात् ।
भाई का कल्याण होवे।
१०) रोगिणः पथ्यं भूयात् ।
रोगी का स्वास्थ्यवर्धन होवे।
No comments:
Post a Comment