स्वयं महेशः श्वशुरो नगेशः
सखा धनेशस्तनयो गणेशः।
तथापि भिक्षाटनमेव शम्भोः
बलीयसी केवलमीश्वरेच्छा I
स्वयं महेशः श्वशुरो नगेशः
धनेशः सखा,
तनयः गणेशः।
तथापि, शम्भोः - भिक्षाटनमेव
ईश्वरेच्छा केवलम् बलीयसी
पदविभागः/प्रतिपदार्थं
स्वयं - सः एव - (सैव) himself / self - தானே / அவரே
महेशः - महान् ईशः - great lord - உயர்ந்த கடவுள்
श्वशुरः-fatherinlaw - மாமனார்
नगेशः - पर्वतराजा- नगानां ईशः - lord of mountains - மலைகளுக்கு அரசன்
धनेशः - धनानां ईशः - lord of money - कुबेरः - kubera
सखा / मित्रं - male- friend - ஆண்நண்பன்
गणेशः - विनायकः - lord ganesha-- வினாயகர்
तनयः - पुत्रः - son-மகன்
तथापि- तथा + अपि - still - अद्यापि ( +अपि)
शम्भोः - शिवाय - to / for shiva-
भिक्षा+अटनं - भ्रमणं+एव - केवलम् begging for alms, wandering, only
ईश्वरस्य इच्छा - God's desire,
केवलम् - एव - only,
बलीयसी - महायशः - glorious மகிமையுடையது
तात्पर्यम्
शिवः - सैव महेशः, तस्य श्वशुरः पर्वतराजा, तस्य मित्रं कुबेरः, तस्य पुत्रः विनायकः! तथापि, शिवाय/शिवस्य (तस्मै) भिक्षाटनम् एव! भगवतः आशा यशस्करः एव
Essence / extract
Shiva- is himself a great lord. His fatherinlaw is king of mountains - Imavaan. His friend is kubera. His son is ganesha-- Still, he wanders for begging for alms. God's proposal is glorious.
व्याकरणविशेषः - grammar - speciality
सन्धयः
श्वशुरः + नगेशः - विसर्ग उत्व सन्धिः
धनेशः+तनयः - धनेशस्तनयः-विसर्गसकारसन्धिः
तनयः+गणेशः - विसर्ग उत्व सन्धिः
तथा + अपि = तथापि - सवर्णदीर्घसन्धिः
ईश्वर+इच्छा = ईश्वरेच्छा - गुणसन्धिः
समासाः
महेशः - महान् ईशः = great lord -
विशेषणपूर्वपद कर्मधारयः
नगेशः - नगानां ईशः - षष्टितत्पुरुषसमासः
गणेशः - गणानां ईशः - lord of shiva's attendants
धनेशः - धनानां ईशः - lord of wealth षष्टितत्पुरुषसमासः
ईश्वरस्य इच्छा - षष्टितत्पुरुषसमासः
महानाम् ईशः (meaning Lord of buffaloes) is not the common derivation given for महेशः (even though it is not wrong)
No comments:
Post a Comment