Sanskrit subhashitam

🖌सुभाषित-विज्ञानम् - 40📚

अन्नदानं महादानम् 

मूलम्- 

अन्नदानं महादानं विद्यादानमतः परम् ।

अन्नेन क्षणिका प्रीतिः यावज्जीवं च विद्यया ॥

पदविभागः- 

अन्नदानं महादानं विद्यादानम् अतः परम्। अन्नेन क्षणिका प्रीतिः यावत्-जीवं च विद्यया॥

अन्वयः- 

अन्नदानं महादानम्। अतः परं विद्यादानम् । अन्नेन प्रीतिः क्षणिका (भवति)। विद्यया च यावज्जीवम् (भवति)॥

प्रतिपदार्थः- 

अन्नदानं = खाद्यपदार्थस्य परेभ्यः वितरणम् ; giving/ distributing food (in charity eg. feeding the poor)

महादानम् = उत्तमं, उत्कृष्टं च प्रदानं ; great charity

अतः परम् = इतोऽप्यधिकम् ; even more

विद्यादानम् = ज्ञानस्य वितरणम् ; giving of knowledge (teaching)

अन्नेन = भक्ष्येण ; by food

क्षणिका = तत्क्षणे जायमाना ; momentary

प्रीतिः = आनन्दः, तृप्तिः ; happiness, satisfaction

विद्यया च = ज्ञानेन च ; by knowledge, learning

यावज्जीवम् = आजीवनम्, प्राणधारणकालं यावत् ; all life

तात्पर्यम्- 

भोज्यपदार्थस्य दानाद् अपि उत्तमं ज्ञानस्य दानमिति (तथ्यम्)। कुतः? खादनेन (बुभुक्षा शमनेन च) तात्कालिकी तृप्तिः जायते। परं तु विद्यार्जनेन (अज्ञाननाशः भवति, येन) शाश्वतानन्दः भवति।

Giving food is a great charity; but giving knowledge is a greater one. From the food we get momentary satisfaction. But from knowledge, it lasts the whole life.

प्रश्नाः- 

1. किं महादानम्?

2. ततः परं किम्?

3. ------ च विद्यया। (रिक्तं स्थानं पूरयत)। 

4. 'यावज्जीवं' इत्यत्र सन्धिः विभज्यताम्।

5. 'महादानम्' इत्यत्र समासविग्रहं वदत?

6. 'क्षणिका' इत्यस्य पदविश्लेषणं वदत?

✅