Courtesy: Smt bala chiravoori
*कृतज्ञशल्लकीकथा*
कस्मिंश्चिद् गहनारण्ये विविधहिंस्रपशुनिचिते कश्चित्सूकरः सकुटुम्बं न्यवसत् पल्वलसमीपम्। पल्लवलं महता कृच्छ्रेणैव भवतिस्म। यतो हि दिवसविरहणपरायण आसीत् कोलः। शल्लकी पुना रात्रावेव भूविवराद् निष्क्रामतिस्म कीटादिभक्षणाय।
एवं सत्यप्युभयोर्मध्ये प्रातिवेशिकोचितं महत्सौहार्दमासीत्। कदाचित् शल्लकी स्वकण्टकावरणं प्रतन्य कोलपोतकान् भीषयन्ती कुतूहलं विदधातिस्म। कोलोऽपि कदाचिद् घुर्घुराऽरावैः शल्लकीपरिवारस्य मनोरञ्जनं विदधाति स्म।
कस्मिंश्चिद्दिवसे सन्ध्याकाल एव तृषार्ता शल्लकी जलं पातुं पल्वलसमीपमागत्य कठोरतटबन्धं कमप्यन्विष्यन्ती सहसैव तटपिच्छिलत्वात् पङ्कबहुले जले न्यपतत्। यथा यथाऽसौ बहिर्निष्क्रान्तुं प्रायतत तथा तथैव दीर्घकण्टकानि तस्याः कर्दमे निखातानि। साऽपि जलमग्नप्राया सञ्जाता। आत्मरक्षार्थं मृत्युभयार्ता शल्लकी चीत्कर्तुं प्रवृत्ता।
तस्या आर्तनादं श्रुत्वैव पार्श्वस्थः सूकरो द्रुतगत्याऽऽगच्छत्। मृत्युमुखे निपतितां दृष्ट्वा स्वप्रतिवेशिनीमसौ सझम्पं पल्वले पपात प्रोथावलम्बेन च शनैः शनैः शल्लकीं पल्लवलाद्बहिरानीतवान्। मृत्युमुखाद्वारिता साऽपि मोदमग्ना स्वविवरमुपागता। तत आरभ्य सूकरं प्रति तस्या अनुरागोऽतितरामवर्धत।
शनैः समयोऽग्रेससार। कस्मिंश्चिद्दिवसे मध्याह्ने एव शल्लकी वराहस्य करुणाक्रन्दनं श्रुतवती। सा पोतकान् दुग्धं पाययन्ती भूविवरे शयानाऽसीत्। वराहकरुणक्रन्दनेन तद्विपत्तिमनुनाय साऽकस्मादेव पोतकान् दूरे क्षिप्त्वा विवराद् बहिरागता।
कश्चित्तरक्षुः सूकरगलं द्रंष्टया दृढमाकुञ्च्य तं प्राणहीनं विधातुं प्रयततेस्म। सूकरोऽपि योद्धुमशक्तस्सन् केवलं क्रन्दित्वैव प्राणव्यथां प्रकटयन्नासीत्। को नु तं वारयेत्!! यथोक्तं काव्यकारैः –
मित्रे पराङ्गमुखे बन्धौ दूरे पितरि बान्धवे।
सहायो जायते दैवं दैवेऽरौ को नु संश्रयः।।८।।
परन्तु दैवं नासीदरिः सूकरस्य। दैवं सर्वथाऽनुकूलमासीत्।
अकस्मादेव शल्लकी वज्रपातोल्केव तरक्षौरुपरि निपपात स्वकण्टकावरणं प्रतत्य। निशितशङ्कुमुखाः कण्टकाः शल्लक्या भल्लाग्रभागा इव तरक्षोः शरीरे विद्धाः। कश्चित्कण्टकाग्रभागस्तु तस्याधमस्य नेत्रकनीनिकां स्फोटितवान्। स्फुटितनेत्रस्तरक्षुस्तु असह्यपीडाक्रान्तश्चीत्कुर्वन् सूकरगलं मुक्त्वा दूरमतिष्ठत्। शल्लक्याः भैरवरूपमवलोक्य पुनरसौ सूकरगलं ग्रहीतुं नाक्षमत।
कुमाराः! एवं किल पूर्वोपकृता शल्लकी स्वबन्धुभूतं सूकरं संकट-क्षणे वारितवती। यथा श्रुतम्मया प्रातचीनवृत्तम् –
स्याज्जनः शाकविकेता श्रेष्ठिपुत्रोऽथवा धनी।
विरुद्धावपि बध्नाति जनावेकं नु सौहृदम्।।९।।
कुमारा ऊचुः – आचार्य! वृत्तमिदं सविस्तरं वर्णयतु भवान्
No comments:
Post a Comment