Gita sloka 1.47- Sanskrit meaning

🕉 *श्रीमद्भगवद्गीता* 🕉

_अथ प्रथमोsध्याय:_

_अर्जुनविषादयोग:_

*🔔मूल श्लोकः 🔔*

संजय उवाच

*एवमुक्तवार्जुन सङ्ख्ये रथोपस्थ उपाविशत् ।*

*विसृज्य सशरं चापं शोकसंविग्नमानस: ॥ 47 ॥*

*🏹पदच्छेदः........*

संजय उवाच एवम् उक्तवा अर्जुन सङ्ख्ये रथोपस्थ उपाविशत् विसृज्य सशरं चापं शोकसंविग्नमानस: 

*🌹पदपरिचयः......🌹*

एवम् - अव्ययम्

उक्तवा - अव्ययम् 

अर्जुन: - अकार पु. प्र एक

सङ्ख्ये - अकार नपु. स एक

रथोपस्थ - अकार पु. स एक

उपाविशत् - लङ् प्रपु एक

विसृज्य - अव्ययम्

सशरं - अकार पु. द्वि एक

चापं - अकार पु. द्वि एक

शोकसंविग्नमानस: - अकार पु. प्र एक

*🌷पदार्थः...... 🌷*

एवम् - एवम्

उक्तवा - ऊक्तवा

अर्जुन: - धनञ्जय:

सङ्ख्ये - युद्धे

रथोपस्थ -   रथ मध्यभागे

उपाविशत् - उपविष्टवान्

विसृज्य - त्यक्त्वा 

सशरं - बाणेन सह

चापं - धनु:

शोकसंविग्नमानस: - दु:खाकुलचित्त: 

*🌻अन्वयः 🌻*

अर्जुन: एवम् उक्तवा शङ्ख्ये शसरं चापं विसृज्य शोकसंविग्नमानस: रथोपस्थे उपाविशत् ।

*📢 तात्पर्यम्......*

अयं  श्लोक: श्रीमद्भगवद्गीतायां प्रथमोsध्याये सप्तचत्वारिंशत्तम: श्लोक: । अर्जुन: स्वबान्धवान् दृष्ट्वा शोकेन पूरव शलोका: अवदत् । एष: श्लोक: संजय: अवदत् ।

अर्जुन: एवम् उक्तवा शङ्ख्ये शसरं चापं विसृज्य शोकसंविग्नमानस: रथोपस्थे उपाविशत् 

*🌻व्याकरणम्.......*

▶सन्धिः 

उक्तवाा + अर्जुन: - सवर्णदीर्घसन्धि:

सशरम् + चाप - अनुस्वारसन्धि:

चापम् + शोकसंविग्नमानस: - अनुस्वारसन्धि:

रथोपस्थे + उपाविशत् - यान्तवान्तदेशसन्धि: य लोप:

▶ समासः 

रथोपस्थे - रथस्य उपस्थे तस्मिन् षष्ठी तत्पुरुष:

शोकसंविग्नमानस: - शोकेन संविग्नम्  तृतीया तत्पुरुष समास:

▶ कृदन्तः 

विसृज्य - वि + सृज्  + ल्यप्

संविग्नम् - सम् + विज् + क्त 

🌻🌹🌷💐🌻🌹🌷💐🌻🌹🌷💐🌻🌹🌷💐

☸☸ *श्री कृष्णार्पनमस्तु* ☸☸

~ *✍ शरवण:*