Gruhasta dharma -Sanskrit essay

🌷बुधवासरः (13-12-17) एकादशी🙏

✍प्रस्तावविषयः-- गृहस्थधर्मः🌼

सनातनधर्मानुसारं मानवजीवने चत्वार आश्रमाः सन्ति ब्रह्मचर्यं गार्हस्थ्यं वानप्रस्थं सन्यासम् इति। 

पाणिग्रहणसंस्कारोत्तरं गृहस्थः गृहस्थधर्मान् अनुसरति । गृहे तिष्ठति जीवतीति गृहस्थः । 

महाभारते गृहस्थस्य कर्तव्यानि एवं वर्णितानि-

धर्मागतं प्राप्य धनं यजेत् दद्यात् सदैवातिथीन् भोजयेच्च ।

अनाददानश्च परैरदत्तं सैषा गृहस्थोपनिषद् पुराणी ॥ 

चतुर्षु आश्रमेषु गृहस्थाश्रम: श्रेष्ठ इति पण्डितानां मतम् यतः समाजस्य विकासं तथा 

उद्धारणम् अस्मिन्नेव आश्रमे भवति।

गृहस्थाः सदा कठिनपरिश्रमेण कुटुम्बं पोषयन्ति। इदानीं बहवः वदन्ति धनचिन्तनं मास्तु धनेन किम् इत्यादि किन्तु अस्माकं शास्त्राणि वदन्ति गृहस्थाः धार्मिकमार्गेण धनार्जनं कुर्युः। 

*भूत्यै न प्रमदितव्यम्*

धनात् धर्मः ततः सुखम् इत्येव किल।

गृहस्थानां जीवनं पञ्चमहायज्ञेषु अतिष्ठितं वर्तते। अतः गृहस्थः नित्यं पञ्चमहायज्ञानुष्ठानं करणीयम्। 

ब्रह्मयज्ञः 

देवयज्ञः 

पितृयज्ञः

मनुष्ययज्ञः 

भूतयज्ञः 

एते पञ्चयज्ञाः।

सत्यधर्मस्वाध्यायेषु गृहस्थाः नियतनिष्ठां कुर्युः। आश्रमेस्मिन् बहुविधसुखानि भोक्तुम् अनुमतिरस्ति तथापि धार्ममार्गे एव चलितुम् अर्हति। एवम् गृहस्थाश्रमान्ते गृहभरणात् किञ्चित् विरामं स्वीकृत्य वानप्रस्थाश्रमप्रवेशार्थं सज्जो भवेत्।। 

🙏🙏🙏

~ सुनीश् नम्बूदिरि