Arcaka -Sanskrit essay

Courtesy:

🌸मङ्गलवासरः (12-12-17) दशमी😊

✍प्रस्तावविषयः-- अर्चकः🙏

*अर्चकस्य प्रभावेण शिला भवति शङ्करः*

यः स्वस्य मन्त्रतन्त्रतपोनिष्ठादि शक्त्या शिलायामपि ईशरचैतन्यस्य सन्निवेशनं वा परिपोषणं कर्तुं शक्नोति स एव अर्चकः। 

मन्दिरेषु अर्चकाः तत्रत्यानां देवीदेवानां शास्त्रोक्तरीत्या पूजां कृत्वा देवचैतन्यस्य वर्धनं कुर्वन्ति। यस्य सकाशे अस्ति स एव दातुं शक्यते ननु अत अर्चकैः तपः करणीयः तेन तेषां मन्त्रशक्तिर्भवति सा एव शक्तिः तन्त्रशास्त्रानुसारं विग्रहे सन्निवेश्य पूजानुष्ठानं कर्तुं शक्यन्ते। 

*शिवो भूत्वा शिवं यजेत्*

पूजायाः पूर्वं अर्चकः स्वयमेव मन्त्रमूर्त्तिर्भवेद् एतदर्थं शरीरशुद्धिः मनश्शुद्धिः मन्त्रशुद्धिः क्रियाशुद्धिश्च अर्चकैः सम्पादनीयाः। एतेषु किञ्चिदपि लोपदोषाः न स्युः नोचेत् तेभ्य:  लोपेभ्य अनर्थाः भविष्यन्तीति विश्वासः। 

पुरातनकाले अस्माकं देशे नैके तन्त्रशास्त्रग्रन्थाः प्रचारे आसन् तेषु 

तन्त्रागमः, स्वतन्त्रतन्त्रम्, कल्पसूत्रम्, भैरवयामलम् 

रुद्रयामलम्, 

शारदातिलकम्, मन्त्रार्णवम्, मन्त्रमहोदधि एते तेषु प्रमुखतन्त्रशास्त्रग्रथा इति परिगण्यन्ते। 

केरले अधुनाऽपि विशेषरूपेण तन्त्रशास्त्रस्य प्रचारः प्रभावश्च दृश्यन्ते तन्त्रसमुच्चयः शेषसमुच्चयेति विशिष्टग्रन्थौ तत्र आधाररूपेत वर्तेते। 

ग्रन्थेयोः भूपरीक्षा मन्दिरस्थाननिर्णयं मन्दिरनिर्माणं  देवप्रतिष्ठा विविधपूजाः हवनानि प्रायश्चित्तविषयाश्च  सविस्तरं प्रतिपादितम् अस्ति।

आगमशास्त्रविषये एवमस्ति । 

*आगतं पञ्चवक्त्रात्तु गतञ्च गिरिजामुखे मतञ्च वासुदेवस्य तस्मादागममुच्यते।सृष्टिश्च प्रलयश्चैव देवतानां तथार्चनं साधनञ्चैव सर्वेषां पुरश्चरणमेव च*

*षट् कर्म्मसाधनश्चैव ध्यानयोगश्चतुर्विधः सप्तभिर्लक्षणैर्युक्तञ्चागमं तं विदुर्बुधाः।।* 

इति आगमलक्षणम्। 

वस्तुतः सर्वे अर्चकाः तन्त्रज्ञाः भवेयुः न तु केवलं मन्त्रजापकाः। 

तन्त्रशास्त्रानुसारं तन्त्रज्ञ इत्युक्ते। 

सर्वेऽर्थाः येन तन्यन्ते त्रायन्ते च भयाज्जनाः। 

इति तन्त्रस्य तन्त्रत्वं तन्त्रज्ञाः परिचक्षते।। 

अर्चक अन्यं दृष्ट्वा तमेव अनुकरणं कृत्वा जनानां पुरतः पूजां न प्रदर्शयेत् मनसि शिवसङ्कलनं कृत्वा मन्त्रोपासनायाः शुद्धतया गुरुमुखेन यत् प्राप्तं तदनुगुणं क्रियानुष्ठानां कुर्यात् तेनैव जनानां कल्याणं भवतीति ज्ञातव्यम्। 

*शिवे रुष्टे गुरुस्त्राता गुरौ रुष्टे न कश्चन* 

अतः पूजायामपि गुरुवचनेषु नित्यश्रद्धा आवश्यकी। 

लोकेऽस्मिन् कोऽपि परिपूर्णः नास्ति अतः पूजाकार्येष्वपि यदाकदापि दोषो भवितुमर्हति तस्मिन्नवसरे अर्चकै उचितप्रायश्चित्तक्रियाः करणीयाः। 

न गायत्र्याः परं मन्त्रः न गायत्र्याः परं जप्यम्।  अर्चकः सर्वदा गायत्री जपे निष्ठां कुर्यात् । गुरुमुखाद् उचिते समये मन्त्रोदीक्षां सम्पादयेत्। गुरुः शिष्यस्य पूर्वजन्मवासनानुगुणं सिद्धः साद्ध्यः सुसिद्धः अरि इत्यादयाः ज्ञात्वा तदनुगुणं मन्त्राणाम् उपदेशं करिष्यति। मन्त्रशास्त्रानुसारं सप्तकोटिमन्त्राः सन्ति तर्हि मूर्त्तय अनेकाः भवन्ति अनेन कारणेन अर्चकानां कृते ज्ञानसम्पादनस्य विरामो न भवेत्।। 

🙏🙏🙏

~ सुनीश् नम्बूदिरि